Nét đẹp văn hóa dân tộc Dao Việt Nam  越南瑶族的文化之美

作为长期生活在越南北部省份的民族，越南瑶族创造了独具特色的物质和精神生活，为越南S形国土上五十四个民族多姿多彩的文化版图添上了浓墨重彩的一笔。10月6日至8日，第二届越南瑶族文化节在太原举办，也再次彰显、发扬和传播了越南瑶族优良的特色传统文化。
Là dân tộc sinh sống lâu đời ở các tỉnh phía Bắc Việt Nam,  cộng đồng dân tộc Dao đã tạo dựng nên một đời sống vật chất, tinh thần đặc sắc, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của cộng đồng 54 dân tộc anh em trên dải đất hình chữ S. Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao lần thứ II diễn ra tại Thái Nguyên từ ngày 6-8/10 một lần nữa là cơ hội tôn vinh, phát huy và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, độc đáo ấy của dân tộc Dao.

截至2019年，越南瑶族共有891,151人。虽然人口不多，但瑶族村庄遍布越南整个北部山区。瑶族分为多个不同的支系，最鲜明的民俗文化特色体现在他们的民族服饰上，以此分为红瑶、窄裤瑶、青衣瑶、长衣瑶、白裤瑶、钱瑶等。

Tính đến năm 2019, người dân tộc Dao có 891.151 người. Tuy dân số không đông nhưng các bản làng người Dao trải rộng tại các miền rừng núi phía Bắc Việt Nam. Dân tộc Dao chia ra thành nhiều nhóm khác nhau, với những nét riêng về phong tục tập quán mà biểu hiện rõ rệt nhất là trên trang phục của họ như: Dao Đỏ, Dao Quần Chẹt, Dao Thanh Y, Dao Áo dài, Dao Quần Trắng, Dao Tiền,... 

特色文化之美
Những nét văn hóa đặc sắc
和许多一同生活在越南的民族一样，越南瑶族的文化和精神生活也十分丰富，在传统节日体系和历史悠久的风俗习惯上可见一斑。瑶族有盘王节、度戒礼和舞蹈节等世代相传的民间习俗和表演，日益被人们和游客了解、学习和喜爱。
Cũng như nhiều dân tộc cùng chung sống tại Việt Nam, đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng người Dao rất phong phú thể hiện qua hệ thống lễ hội cổ truyền, các phong tục tập quán lâu đời. Dân tộc Dao có những lễ tục, diễn xướng dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ và ngày càng được người dân, du khách biết, tìm hiểu và yêu thích khám phá như: Lễ cúng Bàn Vương, Lễ Cấp sắc và Lễ hội Tết Nhảy.

盘王节是每年农历10月15日至12月30日在越南瑶族聚居地举行的特色传统仪式，旨在守护民族历史文化根脉。
Lễ cúng tổ Bàn Vương là nghi lễ truyền thống đặc sắc được tổ chức hằng năm từ ngày 15 tháng 10 đến ngày 30 tháng Chạp (âm lịch) tại các địa phương Việt Nam có người Dao sinh sống nhằm lưu giữ nguồn gốc lịch sử, văn hóa của dân tộc. 
度戒礼是越南瑶族的特色民间仪式之一，是这一民族男性一生中的重要转折点。度戒意味着他们已经长大成人，可为人师，可作为家庭坚强的后盾，受到亲戚邻里的尊敬。
Lễ Cấp Sắc lại là một nghi lễ dân gian nổi bật của người Dao Việt Nam, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời người đàn ông dân tộc Dao. Được cấp sắc nghĩa là họ đã trưởng thành, đã có thể làm thầy, làm chỗ dựa vững chắc cho gia đình và được dòng họ, xóm làng tôn trọng. 

在各种古老的仪式中，舞蹈节（或称乌龟舞）汇集了深刻影响着越南瑶族生活信仰的文化。活动通常从每年的腊月开始，持续到春节，仪式和庙会两大部分交叉进行。行礼的人一边上供，一边跳舞吟诗。仪式结束之后是庙会，各个村寨的人们积极参加传统歌舞表演，营造出热闹非凡的节日气氛，展现出他们丰富多彩的精神生活。
Trong các nghi lễ cổ, Lễ hội Tết Nhảy (hay múa Rùa) hội tụ những giá trị lịch sử, văn hoá có ảnh hưởng sâu sắc trong đời sống, tín ngưỡng cộng đồng người Dao. Tết nhảy thường được bắt đầu hằng năm vào tháng Chạp âm lịch đến trước Tết Nguyên đán, gồm hai phần chính lễ và hội đan xen nhau, người hành lễ vừa cúng vừa múa và đọc thơ. Kết thúc phần lễ là phần hội, người dân các làng, bản người Dao sôi nổi tham gia vào các điệu hát múa truyền thống, tạo nên một không khí lễ hội tưng bừng, thể hiện đời sống tinh thần phong phú của người Dao.
节日期间，甚至在日常生活中，越南瑶族都有独特的传统服饰。这些服饰被视为文化遗产，带有浓厚的瑶族特色。每个支系的服饰都色彩斑斓、花纹繁复，一针一线间尽显瑶族妇女的勤劳、创意和细心。迄今为止，越南瑶族妇女的刺绣和服饰装饰艺术依然代代相传，为传承民族文化之美贡献力量，且有助于后人尊重和传承民族根源文化。
Trong các dịp lễ hội và thậm chí trong đời sống thường ngày, người Dao Việt Nam đều có những bộ trang phục truyền thống độc đáo, được coi là di sản văn hóa, mang đậm nét đặc trưng của cộng đồng dân tộc Dao. Những bộ trang phục đa sắc màu, với nhiều họa tiết phong phú của mỗi nhóm Dao đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo và tỉ mỉ trong từng đường kim mũi chỉ của những người phụ nữ Dao. Cho đến nay, nghệ thuật thêu và trang trí trang phục vẫn được phụ nữ Dao Việt Nam lưu truyền, góp phần giữ lại nét đẹp và giúp thế hệ sau biết trân trọng, gìn giữ nét văn hóa cội nguồn dân tộc. 

此外，越南瑶族人还拥有丰富的文化宝库，比如其特有的语言和文字瑶喃字、民族舞曲以及多个带有高度人文性的特色传统仪式。其中，瑶族的苞荣对唱被视为瑶族的文化瑰宝，体现了日常生活中瑶族人的内心活动、情感和渴望。每个支系的苞荣对唱通过悠长的低音和飘扬的高音来区分。尽管各个支系的表现形式不同，但是各种对唱都有一个共同特点，都宣扬了瑶族人想要传达的人生意义和为人处世的方法，对大自然和劳动创造进行了歌颂。
Bên cạnh đó, người Dao Việt Nam còn có kho tàng văn hóa phong phú như tiếng nói, chữ viết riêng – chữ Nôm Dao, nhiều làn điệu dân ca dân vũ cùng nhiều nghi thức truyền thống độc đáo, mang tính nhân văn cao. Đặc biệt, hát Páo Dung được coi là một báu vật văn hóa của dân tộc Dao, thể hiện tâm tư, tình cảm và ước vọng của người Dao trong cuộc sống. Ở mỗi nhóm người Dao, hát Páo Dung có sự thể hiện khác nhau qua âm điệu trầm kéo dài, cao hay bay bổng. Dù có sự khác nhau về cách thể hiện giữa các nhóm, nhưng những làn điệu Páo Dung mang đặc điểm chung đề cao lẽ sống, cách ứng xử, ca ngợi thiên nhiên và tinh thần lao động sáng tạo mà người Dao muốn gửi gắm.  
现在，越南瑶族的度戒礼和苞荣对唱以及红瑶的盘王节和传统服饰上的装饰艺术都已经被列入越南国家级非物质文化遗产名录。此外，红瑶独特的跳火仪式，体现了劳动征服大自然的力量，同时还具有展现人类勇敢，直面困难挑战的教育意义。河江省红瑶族的跳火仪式也被列入了越南国家级非物质文化遗产名录。
Hiện nay, Lễ cấp sắc, hát Páo dung của dân tộc Dao Việt Nam cùng với Lễ cúng Bàn Vương,  nghệ thuật trang trí trên trang phục truyền thống của người Dao Đỏ đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Việt Nam. Ngoài ra, dân tộc Dao Đỏ còn có nghi lễ nhảy lửa độc đáo, minh chứng cho sức mạnh trong quá trình lao động để chế ngự thiên nhiên; đồng thời có ý nghĩa giáo dục lòng can đảm, đương đầu với khó khăn, thử thách của con người. Nghi lễ này của người Dao Đỏ, tỉnh Hà Giang, cũng đã được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Việt Nam.

不得不提的是，越南瑶族同胞拥有丰富悠久的民间医学知识宝库，一些珍贵的药方得到有效的保护和传承。历经岁月打磨，很多瑶族家庭依然保留着抓药治病救人的技艺，如今，瑶药还成为一些地方的旅游产品。
Và không thể không nhắc tới là cộng đồng  người Dao Việt Nam có một kho tàng tri thức về y học dân gian phong phú, những bài thuốc quý đã và đang được bảo tồn, lưu truyền hiệu quả. Trải qua bao năm tháng, nhiều hộ gia đình người Dao vẫn giữ nghề, bốc thuốc, chữa bệnh cứu người và hiện nay còn phát triển thành sản phẩm dịch vụ du lịch tại một số địa phương.

发扬瑶族文化本色
Phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao
瑶族文化是劳动创造过程的结晶。这不仅是瑶族宝贵的文化财富，也滋养和丰富了越南的民族文化。因此，保护和发扬瑶族的特色传统文化价值一直受到关注。
Văn hóa của dân tộc Dao là sự kết tinh trong quá trình lao động sáng tạo. Đó không chỉ là tài sản văn hóa quý báu của riêng người Dao mà còn bồi đắp, làm giàu thêm cho nền văn hóa của toàn dân tộc Việt Nam. Do đó, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Dao luôn được quan tâm. 
全国瑶族文化节从2017年起开始举办至今，在越南五十四个民族统一而多样的文化背景下彰显瑶族优良的传统文化价值。2022年10月6日至8日，以“保护和发扬瑶族文化本色——平等、团结、融合与发展”为主题的第二届全国瑶族文化节在太原省举办。
Từ năm 2017 đến nay, Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc đã được tổ chức nhằm tôn vinh các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc Dao trong nền văn hoá thống nhất mà đa dạng của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Và mới đây, từ ngày 6-8/10/2022, Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II đã diễn ra tại tỉnh Thái Nguyên với chủ đề “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao-Bình đẳng, đoàn kết, hội nhập và phát triển”. 

近2000名来自太原、北江、北𣴓、高平、河江、莱州、老街、广宁、山萝、宣光、永福、富寿、清化和安沛等有瑶族人民生活的14个省份的艺人、艺术家、演员、群众运动员参加了文化节。
Ngày hội có sự tham gia của gần 2.000 nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên, vận động viên quần chúng đến từ 14 tỉnh có người Dao sinh sống gồm: Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Quảng Ninh, Sơn La, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Thanh Hóa và Yên Bái. 
瑶族的各个支系给文化节带来了各自具有代表性的文化特色表演。其中，广宁省艺术团的6个节目介绍了巴扯县山区青衣瑶、青畔瑶、倮昂瑶等各支系精神文化生活中的独特之处。清化省锦水县锦连乡的窄裤瑶群众艺术团带来了令人印象深刻的碗舞和乌龟舞，再现了度戒礼和唱民歌等仪式。
Các nhóm người Dao đã mang về Ngày hội những đặc trưng văn hóa tiêu biểu của cộng đồng mình. Trong đó, Đoàn tỉnh Quảng Ninh mang tới 6 tiết mục giới thiệu nét đặc sắc trong đời sống văn hóa tinh thần của các dòng họ dân tộc Dao Thanh Y, Thanh Phán, Lô Gang ở huyện miền núi Ba Chẽ.  Đoàn nghệ thuật quần chúng thuộc nhóm Dao Quần Chẹt xã Cẩm Liên, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa, lại mang đến màn múa bát, múa rùa, tái hiện lễ cấp sắc, hát dân ca đầy ấn tượng... 

文化节期间，瑶族人民齐聚一堂，一边推广一边欣赏本民族不同支系极具传统特色的服饰。
Đến với Ngày hội, cộng đồng người Dao được tụ hội, vừa giới thiệu, quảng bá và vừa chiêm ngưỡng những bộ trang phục đậm chất truyền thống của dân tộc mình và các nhóm người Dao khác nhau.
文化的多姿多彩不仅体现在服装和文艺节目上，还体现在展览、庙会和特色美食展示等活动中，镌刻着瑶族人民对本民族的热爱和自豪。
Sự đa dạng văn hóa, rực rỡ sắc màu không chỉ thể hiện trong trang phục, trong các tiết mục văn nghệ mà còn trong các hoạt động triển lãm, trích đoạn lễ hội, trưng bày ẩm thực độc đáo…in đậm  dấu ấn niềm tự hào của cộng đồng người Dao về bản sắc dân tộc mình.