Huyện Thiệp (Trung Quốc): Đèn cá thắp sáng di sản nghìn năm 中国歙县：鱼灯点亮千年徽韵，唤醒沉睡文物

蛇年春节期间，在中国安徽省歙县，一场场关于鱼灯的盛大狂欢正在轮番上演，它不仅是一场视觉盛宴，更是一次让文物“活”起来的生动实践。歙县目前已有超400处文物通过鱼灯活动实现了活化利用，古老的文物与鱼灯文化相互交织，碰撞出耀眼的火花。

Trong dịp Tết Ất Tỵ 2025, tại huyện Thiệp, tỉnh An Huy, Trung Quốc diễn ra một loạt các lễ hội đèn cá hoành tráng. Đây không chỉ là một bữa tiệc thị giác mà còn là thực tiễn sinh động giúp "hồi sinh" các di sản văn hóa. Hiện nay, hơn 400 di tích tại huyện Thiệp đã được khai thác và sử dụng lại thông qua các hoạt động đèn cá, kết nối văn hóa đèn cá và di sản cổ xưa, tạo ra những tia sáng rực rỡ.

徽州古城，作为歙县的灵魂所在，承载着厚重的历史文化。古城始建于秦朝，自唐代以来，一直是州、府治所在地。徽州古城内有超100处文物建筑参与到鱼灯相关活动中，当夜幕降临，古城的青石板路被鱼灯的光芒照亮，城墙和古街仿若巨大的舞台，鱼灯在其间穿梭游行，与古城的古色古香相互映衬。

Cố thành Huệ Châu, linh hồn của huyện Thiệp mang trong mình bề dày văn hóa lịch sử. Thành cổ được xây dựng từ thời nhà Tần và từ triều đại nhà Đường đã là trung tâm hành chính của châu, phủ. Trong thành cổ Huệ Châu, hơn 100 di tích và công trình xuất hiện trong các hoạt động liên quan đến đèn cá. Khi màn đêm buông xuống, những con đường đá xanh trong thành phố được chiếu sáng bởi ánh sáng của đèn cá, tường thành và phố cổ như những sân khấu lớn, đèn cá diễu hành qua lại, tạo nên một bức tranh hài hòa với vẻ đẹp cổ kính của thành cổ.

许国石坊，建于明万历十二年（1584年），高11.5米，宽9.55米，四面八柱，是中国唯一的八柱明代石坊建筑。

在鱼灯盛会期间，许国石坊周边成为热门观赏点，鱼灯队伍围绕其游行表演，古老石坊见证着鱼灯盛会的热闹非凡，鱼灯也为古城的历史底蕴增添了一抹鲜活的色彩。

Cổng vòm đá Hứa Quốc được xây dựng vào năm Vạn Lịch thứ 12 (1584) triều Minh, cao 11,5 mét, rộng 9,55 mét, với tám cột ở bốn mặt, là công trình đá duy nhất của triều Minh tại Trung Quốc có tám cột.

Trong suốt lễ hội đèn cá, khu vực xung quanh Cổng vòm Hứa  Quốc trở thành điểm thu hút nhiều người xem. Đoàn diễu hành đèn cá đi xung quanh và biểu diễn, làm cho công trình đá cổ này trở thành một phần của không khí sôi động của lễ hội. Đèn cá cũng mang đến một làn gió mới, làm nổi bật thêm vẻ đẹp lịch sử của thành cổ.

瞻淇村，一个充满诗意的古老村落，是鱼灯的重要传承地之一。这里的人们世代与鱼灯相伴，鱼灯制作技艺代代相传，已被列入安徽省省级非物质文化遗产名录。瞻淇村建村已有1100多年历史，现有明清古建筑100余处，其中60余处古建筑在鱼灯活动中被巧妙利用。每到节庆，村民们便点亮鱼灯，在村子的小巷中游走。村中的古建筑错落有致，马头墙在鱼灯的光影中若隐若现。鱼灯穿梭其中，就像带着古老的祝福，从历史的深处游来，为村子带来吉祥与好运。

Làng Chiêm Kì, một ngôi làng cổ đầy chất thơ, là một trong những nơi quan trọng gìn giữ truyền thống đèn cá. Người dân ở đây đã sống gắn bó với đèn cá từ nhiều đời, kỹ thuật làm đèn cá được truyền lại qua các thế hệ, hiện nay được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp tỉnh An Huy. Làng Chiêm Kì có lịch sử hơn 1.100 năm, hiện còn hơn 100 công trình kiến trúc cổ từ thời Minh và Thanh, trong đó hơn 60 công trình đã được tận dụng một cách khéo léo trong các hoạt động đèn cá. Mỗi khi đến các dịp lễ hội, người dân trong làng lại thắp sáng đèn cá và diễu hành qua các con hẻm nhỏ. Những công trình cổ trong làng hiện lên đan xen, tường đầu ngựa mờ ảo trong ánh sáng đèn cá. Đèn cá di chuyển qua lại, như mang theo những lời chúc cổ xưa, từ sâu thẳm trong lịch sử trôi về, mang đến cho ngôi làng sự may mắn và tài lộc.

汪满田村，同样是鱼灯文化的闪耀之地。这个始建于宋朝的村落，拥有着独特的鱼灯民俗。村内保存着大量明清时期的徽派建筑，这些建筑如今都成为鱼灯展示的独特背景。每至元宵佳节，汪满田村的鱼灯盛会堪称一绝，鱼灯队伍由百余盏鱼灯组成，最长的鱼灯可达20余米，鱼身通体透亮，在夜色中熠熠生辉。村民们扛着鱼灯穿梭在古巷之间，与古宅、古井相互映衬，构成了一幅独特的民俗画卷。

Làng Uông Mãn Điền cũng là một điểm sáng của văn hóa đèn cá. Ngôi làng này, được xây dựng từ thời nhà Tống, sở hữu những phong tục đèn cá đặc trưng. Làng vẫn gìn giữ bao công trình kiến trúc Huệ Châu từ thời Minh và Thanh, những di sản ấy giờ đây trở thành những điểm đến độc đáo, là nền tảng hoàn hảo cho sự tỏa sáng của đèn cá. Mỗi dịp Tết Nguyên Tiêu, lễ hội đèn cá ở làng Uông Mãn Điền lại càng trở nên rực rỡ, như một tuyệt tác không thể bỏ qua. Đoàn diễu hành đèn cá gồm hơn 100 chiếc đèn, trong đó chiếc dài nhất có thể lên tới hơn 20 mét, thân cá trong suốt phát sáng lấp lánh giữa đêm tối. Người dân mang đèn cá đi qua những con hẻm cổ, giữa những ngôi nhà cổ và giếng xưa, phác họa nên bức tranh dân gian độc đáo.

渔梁村，依水而建，渔梁坝横卧在练江之上，它是古代水利工程的杰作，也是歙县的重要文物。渔梁坝始建于唐代，历经宋、元、明、清四代修缮，全长138米，坝高约5米，顶宽4.2米，底宽27米，由数万块重达吨余的大青石筑成。以渔梁坝为核心，周边100余处与水运、徽商相关的历史遗迹被整合进鱼灯文化展示中。鱼灯在渔梁村的活动别有一番韵味，当鱼灯沿着江边舞动，与渔梁坝的雄伟身姿相呼应。江水倒映着鱼灯的光影，波光粼粼，如梦如幻。

Làng Ngư Lương, nằm bên dòng nước, với đập Ngư Lương bắc ngang qua sông Luyện, là một kiệt tác công trình thủy lợi cổ đại, cũng là một di tích quan trọng của huyện Thiệp. Đập Ngư Lương được xây dựng từ thời nhà Đường, trải qua các triều đại Tống, Nguyên, Minh, Thanh đã nhiều lần được tu sửa. Đập dài 138 mét, cao khoảng 5 mét, rộng 4,2 mét ở trên cùng và 27 mét ở đáy, được xây dựng từ hàng vạn tảng đá xanh nặng cả tấn. Lấy đập Ngư Lương làm trung tâm, hơn 100 di tích lịch sử liên quan đến vận chuyển đường thủy và các thương nhân Huệ Châu đã được kết hợp vào các hoạt động văn hóa đèn cá. Những hoạt động đèn cá tại làng Ngư Lương mang một vẻ đẹp riêng biệt, khi đèn cá lướt nhẹ dọc theo bờ sông, hòa quyện cùng dáng vẻ hùng vĩ của đập Ngư Lương. Ánh sáng đèn cá phản chiếu trên mặt nước, tạo nên những gợn sóng lấp lánh, huyền ảo.

歙县鱼灯，它以一种独特的方式，将徽州古城、棠樾牌坊群、瞻淇村、渔梁村等众多历史文化遗迹串联起来，让超400处古老文物不再是沉默的存在。它让人们在欣赏鱼灯之美的同时，也走进了历史，触摸到了文物背后的温度，让古老的徽州文化在新时代焕发出新的生机与活力。

Đèn cá huyện Thiệp, đã kết nối các di tích lịch sử văn hóa như thành cổ Huệ Châu, làng Chiêm Kì, làng Ngư Lương và nhiều di tích khác theo cách thức vô cùng độc đáo, khiến hơn 400 di sản cổ không còn là những chứng nhân im lặng. Nó không chỉ mang lại vẻ đẹp của đèn cá mà còn giúp mọi người bước vào lịch sử, cảm nhận được hơi ấm từ những di vật, khiến văn hóa cổ xưa của Huệ Châu tỏa sáng và tràn đầy sức sống trong thời đại mới.