“NAM NGỌT BẮC MẶN” – NÉT PHONG PHÚ TRONG ẨM THỰC TRUNG QUỐC 南甜北咸，中国饮食有多样

在中国的美食分布图中，有种说法叫“南甜北咸”，说的是中国南方的菜肴大多是甜味的，而北方的菜肴则是偏重口的咸味。但当咸与甜这两种对立的味道遇上同一种食材时，人们不禁感慨，原来甜味也能如此让人愉悦，原来咸味还可以衬出这般鲜香。

Nói về sự phân bố trên bản đồ ẩm thực Trung Quốc, người ta có câu “Nam ngọt, Bắc mặn”, nghĩa là hầu hết các món ăn ở miền Nam Trung Quốc đều có vị ngọt, trong khi các món ăn ở miền Bắc lại thiên về vị mặn hơn. Tuy nhiên, khi hai hương vị đối lập mặn và ngọt được dùng cho cùng một món ăn, người ta không kìm được mà thốt lên rằng, thì ra món ăn này với vị ngọt rất vừa miệng, mà với vị mặn cũng vô cùng hấp dẫn.

汤圆 Bánh trôi

作为元宵节最具特色的传统小吃——汤圆，它的甜味象征着幸福与团聚。糯米粉搓成圆形，包上黑芝麻、猪油，再加入少许白糖做馅，煮熟后，吃起来香甜软糯。甜味汤圆少不了红糖姜汤的点缀，在寒冷的天气里吃一碗热气腾腾的甜味汤圆，再喝一口红糖姜汤，暖心暖胃，回味无穷。

Bánh trôi là món ăn nhẹ truyền thống đặc sắc nhất vào Tết Nguyên tiêu ở trung Quốc. Vị ngọt của nó tượng trưng cho sự hạnh phúc và đoàn tụ. Bột nếp được cán thành miếng mỏng hình tròn, bọc lấy nhân bánh gồm mè đen, mỡ lợn, thêm chút đường trắng, đem luộc chín, khi ăn có vị ngọt, mềm, rất thơm ngon. Bánh trôi vị ngọt không thể thiếu bát nước gừng nấu với đường nâu. Trong tiết trời se lạnh, thưởng thức một bát bánh trôi nước ngọt ngào nóng hổi, húp một ngụm nước gừng đường nâu, vừa ấm lòng mà hương vị cứ quấn quýt mãi không thôi.

但如果把甜味汤圆馅里的黑芝麻一换，放入肉泥、荸荠末、榨菜末、姜末、精盐、胡椒粉、味精等，包好往沸水里一煮，盛出后高汤一浇，一道鲜香味浓的鲜肉汤圆便做好了。鲜肉汤圆皮薄色白，软糯可口，肉香味足，再加上高汤提味，与甜味汤圆形成了鲜明的对比。

Nhưng nếu bỏ mè đen trong nhân bánh trôi ngọt, thay vào đó là thịt xay, củ năng băm nhỏ, củ cải băm nhỏ, gừng băm, muối tinh, tiêu, bột ngọt…, gói lại và luộc với nước sôi cho chín, vớt ra thả vào nước dùng, ta sẽ có món bánh trôi nhân thịt dẻo thơm tươi ngon. Vỏ bánh trôi mỏng manh, trắng trong, mềm dẻo, ngon lành, nhân thịt thơm lừng, lại được chan với nước dùng thơm ngon, quả là sự đối lập rõ ràng với món bánh trôi nước ngọt.

粽子 Bánh ú

粽子也有咸甜之分，甜味粽子常裹着豆沙馅，而咸味粽子则裹着肉馅。如果说“南甜北咸”是大多数南北方人的口味偏爱，那有意思的是，在粽子这件事情上，北方人偏食甜的，而南方人偏吃咸的。

肉粽起源于福建泉州，作为端午节节日食俗，其选料讲究，配料多样，制作精细。泉州肉粽以香菇、虾米、芋头粒、栗子、猪肉或鸡肉、糯米等为原料，制作时先把糯米浸后晾干，拌上卤汤、葱头油，放在锅里炒得又干又松，再与红烧猪肉、生栗子搅拌均匀，用竹叶包好煮烂。肉粽要趁热食用，吃时配上沙茶酱、蒜茸、红辣酱等调料，更是美味可口。

Bánh ú cũng có bánh ngọt và bánh mặn. Bánh ú ngọt thường có nhân đậu đỏ, trong khi bánh ú mặn lại có nhân thịt. Nếu câu “ Nam ngọt, Bắc mặn” là nói về khẩu vị yêu thích của đa số người dân ở miền Nam và miền Bắc Trung Quốc, thì có một điều thú vị, đó là người dân miền Bắc Trung Quốc thích ăn bánh ú ngọt, còn người dân miền Nam lại ưa chuộng bánh mặn.

Bánh ú nhân thịt có nguồn gốc từ Tuyền Châu, tỉnh Phúc Kiến, là món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ. Nguyên liệu cho món ăn này khá cầu kỳ với nhiều thành phần, cách làm cũng rất tinh tế. Bánh ú nhân thịt Tuyền Châu được làm từ nấm hương, tôm nõn khô, khoai môn, hạt dẻ, thịt lợn hoặc thịt gà, gạo nếp…Khi gói bánh, người ta đem gạo nếp đi ngâm nước và để cho ráo, kế tiếp gạo sẽ được trộn đều với nước sốt, dầu hành, công đoạn tiếp theo là rang nếp sao cho vừa khô tới, tiếp tục ngâm nếp với thịt kho, dùng lá trúc gói bánh và cuối cùng là khâu luộc bánh. Bánh ú nhân thịt nên ăn nóng và ăn kèm với các loại gia vị như sốt sa tế, tỏi băm, dầu ớt… sẽ càng ngon hơn.

北方人偏爱的甜味粽子丰富多样，包括豆粽、枣粽、果干粽等等。豆粽，一般以红豆或绿豆甚至是两者掺在一起为馅，甜甜的豆沙与外层软糯粘牙的糯米搭配，深受广大食客喜爱。而近几年大热的水晶粽也征服了不少年轻人的味蕾，以紫薯水晶粽为例，它晶莹剔透的外皮透着紫色的紫薯内馅，表皮Q弹配上香甜的紫薯泥，绝对是端午时节下午茶的首选。

Món bánh ú ngọt được người dân miền Bắc Trung Quốc ưa chuộng rất phong phú, đa dạng, nào bánh nhân đậu, bánh nhân táo đỏ, bánh nhân hoa quả sấy khô… Bánh ú nhân đậu thường là nhân đậu đỏ, nhân đậu xanh hoặc thậm chí trộn chung cả hai. Nhân đậu ngọt ngào quyện với lớp vỏ gạo nếp dẻo mềm rất được lòng đông đảo thực khách. Những năm gần đây, món bánh ú pha lê được giới trẻ vô cùng ưa chuộng. Lấy món bánh ú pha lê khoai lang tím làm ví dụ, lớp vỏ bánh trong veo như pha lê, nhìn rõ nhân khoai lang màu tím bên trong, vỏ bánh dai dẻo kết hợp với nhân khoai lang tím nghiền mịn ngọt ngào, chắc chắn là lựa chọn hàng đầu cho bữa trà chiều trong Tết Đoan Ngọ.

豆腐脑Tào phớ

豆腐脑也叫豆腐花，是一道风靡中国各地的小吃，但它的味道却只有两种——甜的和咸的。豆腐脑该吃甜口还是咸口，这一直都是的南北豆腐花的差异之争。对南方人来说，撒上一把白糖就可以；而北方人则是加上香菜和酱汁就是一顿美味小吃。

Tào phớ, hay còn gọi là đậu hũ hoa là món ăn nhẹ phổ biến khắp Trung Quốc nhưng nó chỉ có hai vị ngọt và mặn. Tào phớ ngọt ngon hơn hay tào phớ mặn ngon hơn, đây là chủ đề tranh cãi bất tận về sự khác biệt giữa tào phớ miền Bắc và tào phớ miền Nam. Người miền Nam ăn tào phớ chỉ cần rắc một chút đường còn người miền Bắc, tào phớ thêm hành ngò và nước sốt là có một món ăn vặt ngon tuyệt.

  咸豆腐脑一般是加入适合咸味的佐料，比如有加入肉馅、芹菜、榨菜、香菇的；有用海带丝、紫菜、虾皮为配料的；有放入麻酱、辣椒油、香菜、酱油、醋的；还有放韭菜花、蒜泥、葱花的等等，各地的口味都略有不同，比如河南的豆腐脑与胡辣汤搭配成“豆腐脑胡辣汤两搀”，极富地方特色；四川的麻辣豆花，麻辣鲜香，也别有风味。

而甜豆腐脑一般是加入糖浆或砂糖、红糖，夏天吃上一碗放凉的豆腐脑，消暑又解渴；而冬天在豆腐脑里加入热糖水或是姜汁，有着驱寒的功效。另外，为了丰富口感，还有不少甜品店把豆腐脑做成一道点心，在其中加入绿豆、红豆、各色水果或是芋圆，也非常受食客欢迎。

Tào phớ mặn thường được cho thêm nguyên liệu phù hợp với khẩu vị mặn, chẳng hạn như thịt băm, cần tây, mù tạt và nấm hương; có người lại dùng tảo bẹ, rong biển và tép, có người thích nguyên liệu là sốt mè, dầu ớt, rau mùi, xì dầu và giấm, hoặc thậm có nơi lại dùng hoa hẹ, tỏi nghiền, hành hoa… Mỗi nơi mỗi khẩu vị. Ví dụ, món tào phớ và món súp tiêu cay của Hà Nam kết hợp thành món súp tào phớ tiêu cay, mang đậm nét đặc trưng của ẩm thực địa phương. Tào phớ mặn cay của Tứ Xuyên cũng thơm ngon có tiếng.

  Món tào phớ ngọt thường được cho thêm nước đường, đường cát hoặc đường nâu. Mùa hè, người ta ăn tào phớ mát lạnh để giải nhiệt và làm dịu cơn khát. Còn mùa đông, tào phớ thêm nước đường nóng hoặc nước gừng có tác dụng xua tan cái lạnh. Ngoài ra, để làm phong phú thêm khẩu vị, nhiều cửa hàng bán đồ ăn ngọt còn làm món tráng miệng bằng tào phớ thêm đậu xanh, đậu đỏ, các loại trái cây hay khoai môn viên, cũng được rất nhiều thực khách ưa chuộng.