Sen trong đời sốn văn hóa người Việt 越南文化中的莲花意象

莲花遍布越南各地，与民共生，深入人心。它一直贯穿于越南民族的历史长河之中，对越南文化发挥着独特且重要的作用。              

Hoa sen có mặt trên mọi miền đất nướcViệt Nam, gắn bó với đời sống người dân và đi vào tâm thức con người . Bông sen cũng xuyên suốt chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam và có vai trò quan trọng đặc biệt trong văn hóa của người Việt.

莲花尽管生于泥中，长在水中，却不染尘埃，挺拔而立，绽放出芬芳的花朵。在越南人看来，莲花象征着光明、高贵和纯洁。从古至今，莲花在越南文化中占据着特殊的地位，成为多个领域创作中源源不绝的灵感源泉。

Bông sen tuy mọc trong bùn, sống trong nước nhưng không hề bị vấy bẩn mà vươn lên nở hoa thơm ngát như gói gọn tất cả tinh túy của đất trời. Bởi vậy, trong tiềm thức của người Việt, hoa sen tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, cao sang và thuần khiết. Từ xưa tới nay, hoa sen đã đóng vai trò thật đặc biệt trong văn hóa và là cội nguồn cảm hứng không bao giờ nguôi cạn trong nhiều lĩnh vực sáng tác nghệ thuật.

在越南，莲花的形象被广泛应用于各种建筑和美术作品中。许多国宝级文物上都有莲花的形象，例如广宁省的卧云-安子金盒，其形状宛如一朵盛开的莲花，层层花瓣绽放出绚丽的色彩；再如南定省陈庙出土的棕色花纹陶罐，罐身装饰有众多莲花的细节。

Ở Việt Nam, hình tượng hoa sen được ứng dụng rộng rãi trong kiến trúc và các tác phẩm mỹ thuật. Có thể kể đến nhiều bảo vật quốc gia có hình tượng hoa sen như: Hộp vàng Ngọa Vân - Yên Tử (Quảng Ninh) được tạo hình một đóa sen đang độ mãn khai với nhiều lớp cánh đang khoe sắc; hoặc như Thống gốm hoa nâu khai quật được ở đền Trần (Nam Định) với nhiều chi tiết trang trí hoa sen tạo hình trên gốm;..

在佛教思想中，莲花被视为珍贵的象征，具有极其重要的地位。因此，在越南这个深受佛教思想影响的国家，莲花的形象被广泛运用于传统建筑中，尤其是在礼拜场所、寺庙以及石浮雕、各种墙面和陶瓷装饰品中。一些代表性的案例包括位于永福省崇天寺的陈朝石碑、海阳省鉴寺以及北宁省笔塔寺内的九品莲台。此外，河内延佑寺（又称独柱寺）的形状宛如湖面上漂浮的一朵莲花。

在现代艺术中，莲花成为诸多艺术作品的创作素材，被广泛应用于音乐、美术、摄影、电影、舞蹈、时装等领域。

Trong tư tưởng Phật giáo, hoa sen rất quý và chiếm một vị trí rất quan trọng. Do đó, với một quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo như Việt Nam, trong kiến trúc truyền thống, hình tượng hoa sen được sử dụng nhiều ở những nơi thờ tự, các ngôi chùa, từ bức phù điêu bằng đá, từ các bức tượng đến đồ gốm trang trí phong phú. Tiêu biểu như: Bia thời Trần ở chùa Sùng Thiên tự (Vĩnh Phúc), Tòa cửu phẩm liên hoa ở chùa Giám (Hải Dương) và chùa Bút Tháp (Bắc Ninh), công trình chùa Diên Hựu hay còn gọi một cột (Hà Nội) như một đóa hoa sen nổi trên mặt hồ.

Trong đời sống nghệ thuật hiện đại, sen là chất liệu cho rất nhiều tác phẩm nghệ thuật âm nhạc, mỹ thuật, nhiếp ảnh, điện ảnh, múa, thời trang...

一到夏天，莲塘边总能看到许多摄影师和市民游客在莲花旁捕捉定格美丽的瞬间。

此外，许多以莲花为灵感的精美服饰系列，尤其是印有莲花图案的越南奥黛，深受人们喜爱。穿上这些带莲花图案的奥黛时，尽显女性之柔美与妩媚。目前，许多莲花系列奥黛也走向国际舞台，吸引了众多时装爱好者的关注。

Mùa hè đến, dễ dàng bắt gặp trên các đầm sen là rất nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh và người dân, du khách ghi lại những khoảnh khắc đẹp bên sen.

Hơn thế, các trang phục đẹp, những bộ sưu tập được lấy cảm hứng từ hoa sen, nhất là áo dài Việt với hình ảnh hoa sen được người Việt rất yêu thích. Khi khoác lên mình, những tà áo dài sen mang theo nét dịu dàng, duyên dáng cho người phụ nữ. Hiện nhiều bộ sưu tập áo dài sen cũng được mang đi trình diễn quốc tế, thu hút không ít người yêu thời trang.

越南人凭借着一双双巧手，将莲花创作成富有艺术魅力的手工艺品，如莲叶斗笠、莲花画或是用花茎丝纺织而成的莲花丝等。

除了莲花用于插花观赏和装饰外，莲子和莲藕也可以制作出数百种营养丰富的菜肴。从普通家常菜到精致高档美食，种类繁多，既健康又美味。

Với sự khéo léo của mình, người Việt còn sáng tạo sen trở thành những sản phẩm thủ công mỹ nghệ giàu tính nghệ thuật như nón lá sen, tranh từ sen hay lụa sen được dệt bằng tơ lấy từ thân cây sen...

Trong đời sống, sinh hoạt hằng ngày, cây hoa sen còn được đưa lên đỉnh cao của văn hóa ẩm thực Việt Nam. Ngoài hoa sen dùng để cắm thưởng ngoạn và trang trí, hạt sen, củ sen là những thực phẩm có thể chế biến thành hàng trăm món ăn giàu chất dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe với đa dạng món ăn từ bình dân đến cao cấp.

越南人还对用莲花和花蕊腌制的茶情有独钟。人们在夜间腌制茶叶，将茶叶放入莲花中，然后用绳子将其绑好，静置一整夜，让茶叶充分吸收莲花的芳香，第二天早上便可以收茶。莲花茶因此拥有清新而浓郁的香气，令人心醉神迷。

Người Việt còn thưởng thức trà được ướp từ hoa, nhị sen. Người ta ướp trà vào ban đêm, khi sen vừa hé nhụy là lúc trời đất đang giao hòa. Trà được đặt vào trong lòng hoa rồi dùng dây buộc lại, để qua hết đêm trà sẽ hấp thụ toàn bộ hương sen. Sáng hôm sau thì thu trà. Trà sen vì thế có hương thơm thanh khiết và đậm đà đến say lòng.

在河内，新鲜的莲叶被用来包裹翡翠般的扁米和晶莹剔透的糯米。莲叶那淡雅的香气与扁米、糯米的清香相互交融，使这道佳肴美味可口，令人难以忘怀。在越南各地，人们因地制宜，将莲花美食演绎得丰富多样，展现出独特的地方风情。

Ở Hà Nội, lá sen tươi còn dùng để gói những hạt cốm xanh màu ngọc thạch, những hạt xôi trong trẻo. Hương thơm dìu dịu của lá sen hòa quyện với hương cốm, hương xôi khiến cho món ăn ngon mãi, nhớ lâu…. Mỗi vùng, miền, bằng những biến tấu riêng, người Việt tận dụng nguồn nguyên liệu làm ra các món ăn từ sen trở nên đa dạng, hấp dẫn, mang hương vị riêng.

可见，莲花是唯一成为越南人民心中文化象征的花卉，自古以来与越南人民紧密相连，其价值在当今的越南文化生活中依然不断攀升。

Có thể thấy, hoa sen là loài hoa duy nhất trở thành biểu tượng văn hóa trong tâm thức người Việt, gắn bó lâu đời với người Việt từ xa xưa và đang tiếp tục được nâng tầm giá trị trong đời sống văn hóa Việt Nam hiện nay.

玲安 Linh An