Làng nghề Xôi Phú Thượng - Đặc sản tinh hoa thủ đô   越南首都精品特产——富上糯米饭手工艺村

富上糯米饭手工艺村位于河内西部。很久以前这个地方就以制作传统糯米饭而闻名。糯米饭甜点、香葱绿豆糯米饭、木鳖果糯米饭、五色糯米饭等多种富上村品牌糯米饭已成为越南首都的特色美食，深受各地消费者的喜爱。

 Làng nghề Xôi Phú Thượng nằm ở phía Tây của Hà Nội. Từ lâu đời, nơi đây đã nổi tiếng với nghề làm Xôi truyền thống. Rất nhiều loại Xôi mang thương hiệu làng Phú Thượng như: xôi chè, xôi xéo, xôi gấc, xôi ngũ sắc.. trở thành đặc sản ẩm thực của thủ đô được người tiêu dùng khắp nơi yêu thích. 

富上村的优势在于其坐落在红河沿岸。河流冲积而成的沃土为薯类和稻谷提供了优质的种植条件。凭借着村里的大米种植优势，富上人以制作糯米饭销往河内为业。岁岁年年，家庭代代相传，制作糯米饭的人数日益增多，从而聚集形成了糯米饭制作群体。2016年，河内市将富上评为传统手工艺村。2019年，富上村被越南国家知识产权局授予手工艺村商标，拥有地理标志以及糯米饭产品知识产权。 

Ưu thế của làng Phú Thượng là tọa lạc ven sông Hồng. Con sông với phù sa màu mỡ đã bồi đắp nên những cánh đồng trồng khoai, lúa luôn tốt tươi. Tận dụng thế mạnh là nông nghiệp từ hạt gạo làng ta, người dân Phú Thượng đã làm nghề nấu Xôi để bán khắp Hà Nội. Theo năm tháng, các gia đình cứ truyền từ đời này đến đời khác, số lượng cư dân làm nghề nấu xôi ngày một đông, từ đó quy tụ và làm thành cộng đồng nấu xôi. Năm 2016, TP. Hà Nội công nhận Phú Thượng là làng nghề truyền thống. Năm 2019, được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận thương hiệu làng nghề, có chỉ dẫn địa lý cũng như sở hữu trí tuệ sản phẩm Xôi.

游客傍晚时分来到富上村，就会闻到弥漫在大街小巷的糯米饭香气，这时家家户户开始煮糯米饭，为第二天的上市销售做好食材准备。目前，富上大约有600户家庭从事糯米饭制作。村民打造了品牌，向河内多个传统市场和商店出售糯米饭，并为各省市的活动和宴席提供服务。富上的糯米饭种类丰富，有绿豆面糯米饭、豆糯米饭、香葱绿豆糯米饭、五色糯米饭、木鳖果糯米饭等，无论哪种糯米饭都既好吃又有名。特别是糯米饭甜点、五色糯米饭和香葱绿豆糯米饭，达到了河内市“一乡一品”（OCOP）四星级标准。富上糯米饭以美味闻名，这源于从糯米到绿豆、花生、木鳖果等食材的每个挑选环节，每种糯米饭都包含了糯米浸泡、食材搅拌、火候控制等独家技艺。

Đến Làng Phú Thượng vào chiều tối, du khách sẽ thấy mùi thơm của Xôi lan tỏa đến từng con ngõ nhỏ, thời điểm này các hộ dân bắt đầu nấu Xôi, chuẩn bị nguyên liệu để đồ xôi phục vụ cho buổi chợ ngày hôm sau. Hiện tại Phú Thượng có khoảng 600 hộ nấu xôi. Người dân trong làng tạo dựng thương hiệu và đưa Xôi đến bán tại nhiều chợ truyền thống, các cửa hàng của Hà Nội cũng như phục vụ cho các lễ, tiệc có món xôi làm khai vị khắp các tỉnh thành. Xôi Phú Thượng có nhiều loại, từ xôi vò, xôi đậu, xôi xéo, xôi ngũ sắc đến xôi gấc… Xôi nào cũng thơm ngon và nức tiếng. Đặc biệt Xôi chè, Xôi ngũ sắc, Xôi xéo là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của TP Hà Nội.  Xôi Phú Thượng ngon nổi tiếng từ khâu chọn nguyên liệu là gạo nếp, đến đỗ xanh, lạc, gấc… Mỗi loại xôi dưới bàn tay của người dân trong làng lại có những kỹ thuật riêng về ngâm gạo, trộn nguyên liệu, điều chỉnh lửa khi nấu...

富上村胡氏酉女士家4代以制作糯米饭为生，她说，家里制作糯米饭的手艺是从祖上传下来的。到她这一代，她根据市场需求不断探索和创新糯米饭品种。目前，她和儿子以制作糯米饭为业，每天在河内新梅市场大约可以卖出40斤糯米饭。

制作糯米饭需要勤奋、起早贪黑。从下午开始准备制作糯米饭的食材，淘米、泡豆、洗包糯米饭的芭蕉叶等步骤都需要精心准备。

Gia đình bà Hồ Thị Dậu, Làng Phú Thượng với 4 thế hệ thành viên gia đình theo nghề làm Xôi cho biết, nghề làm Xôi của gia đình được truyền từ ông cha. Đến đời bà Dậu, bà luôn học hỏi, sáng tạo thêm nhiều loại Xôi mới theo nhu cầu của thị trường. Hiện tại bà và con trai theo nghề Xôi và mỗi ngày đều bán được khoảng 20kg Xôi tại chợ Tân Mai, Hà Nội.

 Nghề nấu Xôi luôn đòi hỏi cần cù, thức khuya dậy sớm. Xôi được chuẩn bị nguyên liệu từ buổi chiều, các khâu như vo gạo, ngâm đậu, rửa lá chuối gói xôi đều được chuẩn bị tinh tươm.

准备好各种口味糯米饭的食材后，蒸一次糯米饭，然后将其倒入大篮子中，并用帘子盖住。第二天凌晨3点再蒸一两次糯米饭，使其彻底软糯，然后才拿去早市上卖。一包包热腾腾、香味清醇的糯米饭一大早就出现在人们的面前，吃过一次便会念念不忘。 

Sau khi đã xong phần nguyên liệu để nấu các loại Xôi, người dân sẽ đồ Xôi lần 1 rồi đổ Xôi ra những rổ to rồi che bằng màn. Sáng hôm sau 3h sáng, người nấu xôi đã thức dậy đồ lại Xôi một hai lần cho thật dẻo rồi mới mang Xôi đi bán buổi sớm. Gói Xôi nóng hổi thơm tinh khiết đến với mọi người ngay từ sớm tinh mơ mà ai ăn một lần là nhớ mãi.

每年早春时节，富上村都会组织手工艺村糯米饭节，这一天已经成为人们聚在村里展示传统糯米饭和回顾糯米饭制作手艺的传统节日。

时至今日，富上村日新月异，村子富裕了，村民的日子变得越来越好，糯米饭制作手艺不仅给家家户户带来了稳定的收入，同时也传承了河内的特色美食。 

Hàng năm cứ vào dịp đầu Xuân tại Phú Thượng luôn có lễ hội Xôi làng nghề, ngày đó như một truyền thống để người dân quy tụ về làng trình diễn những món Xôi cổ truyền và cùng nhau ôn lại truyền thống nghề Xôi.

Cho đến nay, Làng Phú Thượng đã thay đổi từng ngày, làng quê trù phú, đời sống của người dân ngày một no ấm, nghề làm Xôi cũng đã mang lại thu nhập ổn định cho mọi nhà vàcũng đang gìn giữ đặc sản ẩm thực của Hà Nội. 

文：碧云，图：清江、TL

Bài: Bích Vân, ảnh: Thanh Giang, TL