Đội quân đất nung của Tần Thuỷ Hoàng: Biểu tượng lịch sử nổi tiếng của Trung Quốc 中国秦始皇兵马俑：从“地下军团”走向“国家名片”
今年是秦始皇兵马俑考古发掘50周年。50年前，沉睡2000多年的秦始皇“地下军团”——兵马俑，一经发现便震惊世界。栩栩如生的陶俑、气势磅礴的军阵，无不见证着中华文明的宏阔、灿烂历史的悠长。如今，兵马俑不断走向世界，日益成为中华文化的承载者和传播者，成为享誉全球的文化标志。
Năm nay đánh dấu kỷ niệm 50 năm cuộc khai quật khảo cổ về đội quân binh mã đất nung của Tần Thủy Hoàng. 50 năm trước, “Đội quân dưới lòng đất” của Tần Thủy Hoàng từng ngủ yên hơn 2.000 năm đã gây chấn động thế giới ngay khi được phát hiện. Những bức tượng nhỏ bằng gốm sống động như thật và đội quân hùng hậu đều là những minh chứng cho thấy sự vĩ đại của nền văn minh cũng như lịch sử huy hoàng của Trung Quốc. Ngày nay, đội quân binh mã được cả thế giới biết đến, góp phần truyền bá văn hoá Trung Quốc cũng như trở thành biểu tượng văn hoá nổi tiếng toàn thế giới.
史书记载，秦始皇陵前后修建了约40年，其体量和规模远超出中国古代历史上任何一座帝王陵墓。1974年，当地农民偶然发现了一些陶俑碎片，考古人员将这些碎片拼凑出几件秦俑，才让埋藏地下的庞大兵马俑军阵重见天日。1987年，联合国教科文组织将秦始皇帝陵（含兵马俑坑）列入《世界遗产名录》。
Theo ghi chép lịch sử, lăng mộ Tần Thủy Hoàng được xây trong khoảng 40 năm với quy mô lớn hơn bất kỳ lăng mộ của các vị hoàng đế nào trong lịch sử Trung Quốc cổ đại. Năm 1974, một người nông dân địa phương đã vô tình phát hiện ra một số mảnh vỡ của tượng gốm. Các nhà khảo cổ đã ghép những mảnh vỡ này lại với nhau thành nhiều bức tượng nhà Tần, và từ đó đội quân binh mã khổng lồ dưới lòng đất mới được đưa ra ánh sáng. Năm 1987, UNESCO đã ghi danh lăng mộ của Tần Thuỷ Hoàng (bao gồm cả tượng binh mã đất nung) vào Danh sách Di sản thế giới.
经过50年的考古调查、勘探、发掘和研究，三个俑坑、出土的2000余件兵马俑组成的秦代军阵清晰展现在世人眼前。铜车马、石甲胄、百戏俑等文物揭示秦代经济社会发展的丰富多彩，墙垣、门阙、道路、陵邑等遗存反映了“事死如事生”的理念对中国古代帝王陵园制度的深远影响……
Sau 50 năm điều tra, thăm dò, khai quật và nghiên cứu khảo cổ học, đội quân binh mã của nhà Tần gồm ba hố đất với hơn 2.000 chiến binh và ngựa bằng đất nung đã được khai quật và công bố với thế giới. Các hiện vật gồm có cỗ xe ngựa bằng đồng, áo giáp bằng đá cùng hàng trăm bức tượng đã cho thấy sự phát triển kinh tế, xã hội của nhà Tần vô cùng phong phú và đa dạng. Các di vật như tường, cổng, đường, lăng mộ đã phản ánh quan niệm “chết cũng như sống” tác động sâu rộng đối với chế độ lăng mộ hoàng đế của Trung Quốc cổ đại.
据秦始皇帝陵博物院院长李岗介绍，50年的考古工作，明晰了秦始皇陵以封土为中心、围绕封土形成内外城格局以及分布陪葬坑的总体布局特征，以及模拟秦帝国的都邑格局、政治体制、宫廷生活、社会文化、军事制度等内容规划设计理念；数量颇丰、价值极高的出土遗迹遗物，更是反映了秦统一前后物质文化、科技成就及制度文明。
Theo ông Lý Cương, Giám đốc Bảo tàng lăng mộ Tần Thủy Hoàng, công việc khảo cổ trong 50 năm đã làm rõ đặc điểm bố cục tổng thể của lăng mộ Tần Thủy Hoàng với gò đất làm trung tâm, bố cục nội ngoại thành được hình thành xung quanh gò đất và sự phân bố các hố mộ, các khái niệm quy hoạch và thiết kế mô phỏng bố cục thủ đô, thể chế chính trị, đời sống cung đình, văn hoá xã hội, hệ thống quân sự của thời nhà Tần. Những di vật có số lượng lớn và giá trị cao đã phản ánh những thành tựu về văn hoá vật chất, khoa học và thể chế trước và sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc.
在今年9月上旬开幕的“千古一帝的地下王国——秦始皇陵考古发现展”上，见证秦统一度量衡的铜权、栩栩如生的高级铠甲军吏俑、形式繁复的石铠甲等230件（组）精美文物，勾勒出2000多年前古代中国的生动画卷。
Tại triển lãm "Vương quốc ngầm của Hoàng đế vĩnh cửu - Triển lãm khám phá khảo cổ học lăng mộ của Tần Thuỷ Hoàng” được khai mạc vào đầu tháng 9 vừa qua, 230 hiện vật tinh sảo như quả cân đồng, tượng binh sĩ mặc áo giáp sống động như thật hay những chiếc áo giáp được làm bằng đá đã phác họa một bức tranh sống động về Trung Quốc cổ đại cách đây hơn 2.000 năm.
在展览中，一尊铠甲御手俑双手残留大片粉色彩绘，双袖彩绘侧呈紫色。据秦始皇帝陵博物院文物保护部主任夏寅介绍，兵马俑原本通体彩绘，但埋藏地下多年，大部分彩绘已被破坏。出土时，又因环境变化，仅存的颜色也会在短短几分钟内脱落，兵马俑变成了如今人们常见的模样。经过多年科研攻关，文保工作者找到了行之有效的彩绘保护办法，并发现在众多色彩中，紫色最为特别。
Trong triển lãm, một bức tượng binh sĩ mặc áo giáp còn lưu lại nhiều mảng sơn hồng trên tay, mảng sơn màu tím trên tay áo. Theo ông Hạ Dần, Giám đốc bộ phận bảo vệ di tích văn hoá của Bảo tàng lăng mộ Tần Thuỷ Hoàng, đội quân đất nung ban đầu đều được vẽ màu sơn, nhưng do bị chôn vùi trong đất trong nhiều năm nên đa phần đã bị hư hỏng. Khi được khai quật, do sự thay đổi của môi trường nên những màu sơn còn lại đã bong ra chỉ sau vài phút, đồng thời các bức tượng binh mã cũng biến đổi thành hình dáng mà chúng ta thường thấy ngày nay. Sau nhiều năm nghiên cứu khoa học, những người làm công tác bảo tồn văn hóa đã tìm ra những cách hữu hiệu để bảo vệ sơn vẽ, và cũng nhận thấy rằng trong số rất nhiều màu thì màu tím là đặc biệt nhất.
总面积达到2万多平方米的兵马俑坑中，据考古推测埋藏近8000件陶俑、陶马，几乎是一支独立且完整的军队随葬于地下。
Theo suy đoán khảo cổ học, trong hố binh mã đất nung có tổng diện tích hơn 20.000 mét vuông có tới gần 8.000 bức tượng gốm và ngựa gốm đã được chôn cất. Điều này cho thấy hầu như một đội quân hoàn chỉnh được chôn vùi dưới lòng đất.
秦始皇陵和兵马俑坑考古发掘至今已逾半个世纪。在这块土地上，从秦兵马俑博物馆的建成开放，到秦始皇陵国家考古遗址公园的建设运营，秦始皇陵及兵马俑坑成为世界认识中华文明的名片。截至目前，秦始皇帝陵博物院累计接待国内外观众超1.6亿人次。秦始皇陵文物已在49个国家和地区的近200个城市巡展277个场次，吸引2000万人参观。
Đã hơn nửa thế kỷ trôi qua kể từ khi các cuộc khai quật khảo cổ lăng mộ Tần Thủy Hoàng và hố binh mã đất nung được tiến hành. Tại khu vực này, Bảo tàng binh mã nhà Tần đã được xây dựng, Công viên khảo cổ quốc gia lăng mộ Tần Thuỷ Hoàng được mở cửa, nhờ đó lăng mộ Tần Thuỷ Hoàng, đội quân đất nung nói riêng và nền văn minh Trung Hoa nói chung đã được cả thế giới biết đến. Tính đến nay, Bảo tàng lăng mộ Tần Thủy Hoàng đã đón hơn 160 triệu lượt khách trong và ngoài nước. Di sản văn hóa lăng mộ Tần Thủy Hoàng được triển lãm 277 lần tại gần 200 thành phố ở 49 quốc gia và khu vực, thu hút 20 triệu du khách tới tham quan.
近年来，秦始皇帝陵博物院先后与德国、比利时、英国等多个境外机构签署一系列合作协议、备忘录，推动了中国文物保护理念的国际推广传播。
Những năm qua, Bảo tàng lăng mộ Tần Thuỷ Hoàng đã ký một loạt thoả thuận và biên bản hợp tác với các tổ chức nước ngoài của Đức, Bỉ và Anh, nhằm thúc đẩy quảng bá các khái niệm bảo vệ di sản văn hóa của Trung Quốc.
