星期六, 27/07/2024 10:00 (GMT +7)

Nét đẹp làng hoa giấy Thanh Tiên xứ Huế  到顺化清仙纸花村寻“花”

星期五, 12/01/2024 | 21:55:26 [GMT +7] A  A

顺化被视为越南文化的摇篮之一,至今这里仍保留着多个充满传统文化特色的工艺村,其中,清仙纸花村,以其独特之美给许多游客带来惊喜。
Xứ Huế được xem là một trong những cái nôi của lịch sử Việt Nam.  Đến nay nơi đây vẫn lưu giữ những làng nghề mang đậm nét văn hoá truyền thống. Và một trong số đó, làng hoa giấy Thanh Tiên chính là nơi mang đến cho nhiều du khách sự ngỡ ngàng bởi nét đẹp độc đáo của nó.

清仙纸花村风光 图:黎庭黄
Khung cảnh Làng nghề hoa giấy Thanh Tiên Ảnh: Lê Đình Hoàng

清仙纸花村位于富荣县富茂乡,距离顺化市中心10公里。清仙村的纸花产业起源于顺化人民非常典型的民间祭祀信仰。因受“老挝风”的影响,顺化雨水不断、酷暑难耐,天气恶劣,所以用于祭祀的鲜花不能长期保存。出于这个原因,村民们就制作纸花来祭祀祖先。清仙村的纸花文化逐渐流行起来,历经岁月发展,这里成为了顺化古都专门制作纸花的著名工艺村。特别是一到春节,村里的纸花便销往各地。清仙纸花产品已经在顺化节、工艺村节、奥黛节、宫廷、文化活动中得到了展示,甚至出口到了多个国家。
Làng hoa giấy Thanh Tiên nằm ở xã Phú Mậu huyện Phú Vang, cách trung tâm thành phố Huế 10km. Nghề làm hoa giấy ở làng Thanh Tiên xuất phát từ tín ngưỡng thờ cúng dân gian rất đặc trưng của người Huế. Theo đó, xứ Huế là nơi có điều kiện thời tiết khắc nghiệt với mùa mưa dầm dề, mùa nắng đổ lửa do ảnh hưởng của gió Lào. Cũng chính bởi vậy, mà các loại hoa tươi sử dụng để thờ cúng đều không thể giữ được lâu. Xuất phát từ nguyên nhân đó người dân làng nghề đã sáng tạo nên các loại hoa giấy để thờ cúng gia tiên. Dần dà hoa giấy của những người dân trong làng được ưa thích và theo năm tháng đã phát triển thành một làng nghề chuyên làm hoa giấy nổi tiếng của xứ cố đô và lan tỏa khắp nơi, đặc biệt là mỗi mùa tết đến. Sản phẩm hoa giấy Thanh Tiên đã góp mặt tại các dịp Festival Huế, Festival làng nghề, lễ hội áo dài, cung đình, các sự kiện văn hóa..., thậm chí xuất khẩu sang nhiều nước. 

纸花船在顺化街售卖 图:黎庭黄 Những chiếc thuyền hoa giấy được mang lên phố Huế để bày bán Ảnh: Lê Đình Hoàng

清仙纸花村很早就出现在《大南一统志》一书中,并在十六至十九世纪左右被列入了手工业统计清单,成为了顺化之旅中不容错过的极具吸引力的目的地。
Trong sách Đại Nam nhất thống chí thì làng hoa giấy Thanh Tiên đã xuất hiện từ rất lâu và có trong danh mục thống kê những nghề thủ công từ khoảng thế kỷ 16-19 và trở thành một điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua khi đến với xứ Huế. 
然而在历史上,清仙村制作高品质的纸花工艺曾经失传了半个世纪之久。因为在过去,只有宫廷或贵族家庭才会使用装饰纸花。封建制度解体后,这种纸花的制作工艺也失传了。后来,村里的手工艺人们研究并还原了祖先们的工艺秘诀。
Từng có một thời kỳ công đoạn chế tác hoa giấy chất lượng cao tại Thanh Tiên bị thất lạc trong nửa thế kỉ bởi hoa giấy trang trí thời kỳ trước chỉ dùng cho cung đình hoặc các gia đình quý tộc, khi chế độ phong kiến tan rã thì công đoạn sản xuất hoa này cũng bị thất truyền. Sau này các nghệ nhân làng nghề đã nghiên cứu và khôi phục lại những bí quyết của ông cha từ thời xưa. 

少女持纸花 图:黎庭黄
Hoa giấy khoe sắc Ảnh: Lê Đình Hoàng

清仙村是少数仍保留着制作竹花和扶桑花(古代顺化供桌上的典型花卉)技艺的地方之一。人们通常在农闲时制作纸花,并用于宗教活动中,比如祭拜仪式插在本命神的供桌上,每年腊月二十三祭灶神的供桌上,或用于祭拜仙师(土地公)的仪式中。
Làng Thanh Tiên là một trong những địa phương hiếm hoi còn nắm giữ được những thủ thuật bí truyền trong nghề làm bông lùng, bông bụp – một loại hoa đặc trưng trên bàn thờ của Huế xưa. Sản phẩm hoa giấy Thanh Tiên thường được làm vào những lúc nông nhàn, dùng trong tín ngưỡng: cắm ở trang thờ Ông, Bà bổn mạng vào dịp vía lễ; hoặc trang thờ ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm; hoặc dùng trong lễ cúng trang Sư (Thổ Công). 

手工艺人制作纸花 图:黎庭黄 Nghệ nhân đang chế tác hoa giấy Ảnh: Lê Đình Hoàng

制作一支纸花的花枝并不容易,清仙纸花的特点是所有制作工序完全用手工完成。清仙手工艺人必须提前几个月就开始为制作纸花做准备。竹子必须选用最有韧性的,将其劈成小长条并削圆,然后晒干制成花枝和花柄;将彩纸剪成花朵形状糊起来,再粘花蕊制成一朵朵花的形状,然后将其粘在花枝上。特别的是,在纸花染色过程中,染料均来自传统加工配方中的树脂和叶子。每件产品都要求手工艺人具备精湛技艺和细致之心。因此,手工艺人们每天平均能制作15到20朵花。
Sản xuất ra một cành hoa giấy là không hề đơn giản.  Để bắt đầu làm hoa giấy, nghệ nhân Thanh Tiên phải chuẩn bị trước nhiều tháng. Tre phải lựa những cây thuộc loại lồ ô dẻo dai nhất, chẻ nhỏ vót tròn, rồi đem phơi khô làm cành và cuống hoa. Giấy màu phải cắt thành hình bông hoa, dán hồ tạo hình, ghép nhuỵ tạo thành từng bông hoa rồi sau đó ghép hoa vào cành. Đặc biệt, trong quá trình nhuộm màu giấy hoa, thuốc nhuộm tất cả đều từ nguồn nhựa cây và lá cây theo công thức gia truyền chế xuất thành. Mỗi sản phẩm đều đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của người thợ. Chính vì vậy, mỗi ngày các nghệ nhân làm được trung bình từ 15 - 20 bông.

纸莲花 Hoa sen giấy

工艺村里最受欢迎的纸花种类有玫瑰、菊花、兰花、晚香玉、朱槿花、梅花、非洲菊、蔷薇等。特别是娇艳欲滴的莲花,始终受到众人喜爱,并且清仙纸花村中只有大约10户人家能够制作莲花。
Các loại hoa giấy được yêu thích của làng nghề là hoa hồng, cúc, lan, huệ, bông bụp, hoa mai, đồng tiền, tường vi… đặc biệt hoa sen với vẻ đẹp tinh tế luôn được nhiều người ưa chuộng và chỉ có khoảng 10 hộ tại làng nghề hoa giấy Thanh Tiên có thể làm được loại hoa này. 

孩子在向大人学习纸花制作技艺 Con trẻ học nghề làm hoa giấy với người lớn

清仙纸花不仅具有艺术美感,而且还深刻地蕴含着儒家哲学。传统的纸花枝上,中间有3朵象征三纲(君、亲、师)的大花,周围有5朵象征五常(仁、礼、义、智、信)的小花。凭借这种特殊的精神象征,清仙纸花至今仍然保留着它们的特色。
Hoa giấy Thanh Tiên không chỉ đơn thuần là một nét đẹp nghệ thuật mà còn in đậm triết lý Nho học. Một cành hoa giấy truyền thống bao gồm 3 bông hoa lớn ở chính giữa tượng trưng cho Tam cương (quân – thân – sư) và 5 bông hoa nhỏ xung quanh tượng trưng cho Ngũ thường (nhân – lễ – nghĩa – trí – tín). Với ý nghĩa tâm linh đặc biệt đó mà hoa giấy Thanh Tiên cho đến nay vẫn giữ được cái hồn, cái nét riêng của nó. 

前往顺化旅游并参观清仙纸花村,欣赏并了解这片土地上的传统纸花制作工艺,无论对谁而言,都是一次宝贵的经历。
Du lịch Huế và ghé thăm làng hoa giấy Thanh Tiên, chiêm ngưỡng, tìm hiểu về nghề làm hoa giấy truyền thống của xứ sở này sẽ là một trải nghiệm đáng giá với bất kỳ ai.